PARFÜM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

ALDEHİT : Alkolü oksitlendirme veya asidi indirgeme yolu ile elde edilen uçucu bir sıvıdır. Aldehitler bulundukları kokuda yağ etkisi bırakan keskin ve etkili kimyasallardır. Parfümcülükte, kokuyu hafifletme, kokuyu destekleme için kullanılır. Parfüme özel, has bir nitelik kazandırır. En bilinen örneği Chanel N°5 ‘tir.

ALIÇ:  Kokulu ve pembemsi beyaz renkli çiçekler açan, koyu sarı veya esmer kırmızı meyveleri olan, dağlık alanlarında ve yol kenarlarında rastlanan çalıya benzer bir ağaçtır. Çiçekleri tamamen açılmadan, ağacın kabukları ve meyveleri ise sonbaharda toplanıp kurutulmak suretiyle kullanılır. Kalp kaslarını ve hafızayı güçlendirici etkisi bulunan alıçın hastalıklara karşı doğal bir ilaç olarak kullanılıyor.

ALT NOTA : Orta notaların, ya da diğer bir deyiş ile kalp notaların etkisi kaybolduktan sonra ortaya çıkan, parfümün kalıcılık kriterini belirleyen notalardır. Baz nota olarak da adlandırılan bu katmanın, parfümün kalıcılığına olan etkisi, içeriğindeki notalara ve teninizin Ph derecesine göre değişiklik gösterecektir. Parfümün son fazını ifade eden alt notalar uçuculuğu fazla olmayan, büyük moleküllü notalar içerirler. Alt notalar bulunmuş olduğu katmanın dışında, parfümün diğer iki katmanının da sahip olduğu notaların kalıcılık süresini uzatarak sabitleyici görevi üstlenirler. Alt notalar ortalama 60 dakika sonra  kendisi gösterebilecektir.

Alt notalara örnek olarak paçuli, vetiver, sandal ağacı, sedir ağacı, vanilya, amber, misk, civet, meşe yosununu verebiliriz.

AMBER (AMBERGRIS) : “Physeter macrocephalus” (kaşolot) adlı balinanın, büyük deniz balıklarını yemesi nedeniyle, sindiremediği besinleri sindirim borusunda toplaması ve sonrasında da ağız ya da anüs yoluyla vücutlarından atılmasıyla elde edilir. İspermeçet balinası olarak da adlandırılan bu balinanın denize salgıladığı balmumu kıvamında, koyu renkli bu madde, hava, güneş ışığı veya deniz suyu ile reaksiyona girerek rengi zamanla açılır. Uzun yıllar sürecek bu süreç devamında, açık kahverengi veya sarıya yakın bir renk almış ve katılaşmış haliyle kıyıya vurur.  Genellikle Japonya, Çin, Maldivler ve Brezilya gibi okyanusa kıyısı olan sahillerde rastlanır.

Parfümlerin alt notalarında sabitleyici olarak kullanılır. Afrodizyak etkisi ile tanınır. Halk arasında kehribar ile karıştırılmak ile birlikte, kehribar ile bir ilgisi yoktur.

AMBROXAN : Doğal yollarla yeterli derecede amber elde edilememesi ve doğal amber kullanımının önüne getirilen yasal kısıtlamalar, günümüzde amber notalarının artık laboratuvar ortamında sentezlenerek üretilmesini zorunlu hale getirmiştir. Laboratuvar ortamında sentetik yollarda elde edilen  amber notalarına “ambroxan” adı verilmekte. Parfümlere afrodizyak etkili notaları ile eşlik etmekte ve aynı zamanda sabitleyici görevi görmektedir.

ANGELICA ARCHANGELICA (MELEK OTU)  :

Rusya, Finlandiya, İsveç, Norveç, Danimarka, Grönland ve İzlanda ana vatanıdır. Fransa’da, Polonya’da tepelik ve kıyı bölgelerde ve Tayland gibi bazı Güneydoğu Asya ülkelerinde yetişir. Yaklaşık 50-250 cm boyunda olan bitkinin keskin bir kokusu vardır. Bitki köklerinden esansiyel yağ çıkarılmaktadır.

Kozmetik endüstrisinde sıklıkla kullanılan bir bitki olmakla beraber ilaç endüstrisinde hazımsızlık, sindirim sisteminde biriken gaz nedeniyle oluşan sıkıntı, iştah kaybı gibi sindirim sistemi problemlerde kullanılır. French Lover Frederic Malle, Neroli Portofino Tom Ford başlıca Melek Otu notalarının kullanıldığı parfümler arasına girmektedir.

ANOSMAT : Koku alamayan canlıları ifade eder. Bu türün en bilinen örnekleri yunuslardır. Dünya nüfusunun %20’si doğuştan veya sonradan oluşan nedenlerle anosmattır.

ASİLBENT ( BENZOİN ): Sumatra Asilbenti veya “Cavi” olarak da adlandırılan, Güneydoğu Asya Adaları’nda yetişen bir tür günlük ağacının gövdesi çizilerek elde edilir. Sumatra Asilbenti mermere benzer parçalar şeklindedir. Ağacının reçinesinden elde edilen kahverengi, vanilya kokulu balsam özellikle oryantal parfümlerde kullanılan, parfüme zengin bir vanilya kokusu veren mükemmel bir sabitleyicidir. Bileşiminde reçineli bileşikler, organik asitler ve uçucu yağ taşımaktadır.

BALSAM : Güney Amerika ve Güney Asya’da yetişen ağaçların, reçinesinden elde edilen yapışkan bir maddedir. Sıklıkla odunsu bitkilerden elde edilen, parfüm ve ilaç yapımında kullanılan reçinedir. Tatlı kokusuyla, özellikle oryantal parfümlerde kullanılır. Hermes Eau Des Merveilles Parfum bu türe örnek parfümlerdendir.

BERGAMOT : Batı Hindistan, Akdeniz kıyıları, Güney İtalya (Sicilya ve Calabria), Gine, Brezilya ve Fildişi sahillerinde de yetiştirilir. Beyaz renkli küçük çiçekleri olup armut biçiminde meyvesi, limon sarısı kabuğu vardır. “ Bey Armudu ” adından türediği rivayet edilir. Bergamot kabuğunun soğuk preslenmesi ile elde edilen esansı, parfümlere hoş, hafif ve taze bir koku bırakır.

CİVET : Ana vatanı Güney Afrika ve Asya olan ve daha çok tropikal kuşakta yaşayan civet kedisinin korkması veya heyecanlanması halinde anüsü etrafından yaydığı bir salgıdır. Çok ağır bir koku olmasına rağmen seyreltilerek kullanıldığında hem çok hoş bir kokuya dönüşmekte, hem de diğer notalarla kullanımı halinde, tende daha uzun bir süre kalmasına neden olan sabitleyici görevini üstlenmektedir. Parfümeride doğal yollarla kullanımı yasaklanmış ve sentetik olarak üretilmektedir. Ayrıca dünyanın en pahalı ve en az üretilen kahvesi Kopi luwak, civet kedisinin yediği ve sonrasında dışkıladığı kahve çekirdeklerinden üretilmektedir. Tom Ford Noir Man, Shalimar Guerlain civet notaları içeren parfümler arasındadır.

DERİ : Tütünümsü, ardıç yağı ve huş ağacı içeren notalarla kullanılır. Kokunun elde edilmesinde sıklıkla kimyasal maddelerden yararlanılır. Nadiren hayvan derisinin damıtılmasıyla elde edilen bu nota özellikle oryantal kokular içeren parfümlerin alt notalarında isli ve sıcak bir koku verir.

EAU DE PARFUM : %10 ile %20 arasında parfüm özü ve  etil alkol içerir. Toilette ile karşılaştırdığımızda kalıcı özelliği daha fazladır. Eau De Toilette ile arasında konsantrasyon farkı olduğu gibi formülasyon farkı da olabilmektedir kullanım şekline göre. Örneğin Elie Saab Le Parfume EDP ve Elie Saab Le Parfum EDT ciddi farkları olan iki ayrı koku gibidir.

EXTRAIT DE PARFUM:   %20 üzerinde parfüm esansı konsantrasyonu mevcuttur. Eau De Parfum ‘e göre daha yoğun bir konsantrasyon söz konusudur.

EAU DE TOILETTE: %5 ila %10 arasında parfüm özü ,etil alkol ve sudan oluşur. Eau De Parfum’e göre daha hafif bir konsantrasyondur.

EAU FRAICHE : %4 parfüm ve sudan oluşur. Son derece hafif ve yaz ayları için güzel bir seçenektir. Koku alerjisi olanların tercih sebebi olabilir.

EAU DE COLOGNE: %2 ila %3 parfüm özü ve su içerir. Kalıcılığı yoktur. 

FRANGIPANI (PLUMERIA) : Ana vatanı Kuzey ve Güney Amerika birleşim bölgeleri olmakla beraber Meksika’dan Brezilya’ya kadar uzanan tropikal iklim kuşağında yetiştirilmektedir. Akdeniz iklimine de uygun olan frangipani ayrıca Güney Asya’ da da yetiştirilebilmektedir. Havai ile özdeşleşmiş bu hoş kokulu çiçek, göze de hitap eden çiçekleri nedeniyle misafir karşılama için hazırladıkları çiçek kolyelerinde kullanmaktadırlar. Kenzo Amour Le Parfum, Elie Saab Le Parfum Resort Colection franpigani notalarının yer aldığı parfümlere örnektir.

GUAIAC AĞACI (BULNESIA SARMIENTI): Palo Santo ya da Palo Balsamo olarak da adlandırılan egzotik bir ağaç türüdür. Güney Amerika’da yetişen ağacın özünden elde edilen yağ ve reçine, parfümlerin baz notalarında sabitleyici olarak kullanılmaktadır. Dumanlı bir etkisi vardır. Daha çok niş parfümlerde kullanılır. İlaç endüstrisinde de yaygın bir kullanımı bulunmaktadır. Kas, iskelet, romatizmal ağrıların tedavisinde, solunum ve cilt hastalıkları tedavisinde kullanılır. Guaiac notalarının yer aldığı parfümler arasında Bond No 9 Brooklyn, 212 Men Carolina Herrera, Carolina Herrera 212 Sexy Men, Armani Code Giorgio Armani gelmektedir.

HASIR OTU (Typha) : Durgun su ve bataklıklarda yetişir. Tarihte ilk Mısır’da yetişmiş olan hasır otu ülkemizde de yaygın olarak yetişmektedir. İnce, uzun, dayanıklı yaprakları vardır.  Yaz aylarında çiçek açan, 2 ila 3 metreye varan boylarıyla çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Güçlü ve kalın yaprakları sayesinde odunsu bir bitki gibi değerlendirilmelidir. Hasır otunun sapı ortasından elde edilen madde ile kağıt yapılır. Günümüzde sadece gelişmemiş ülkelerde kağıt üretimi yapılmaktadır. Hasır örme ve yastık doldurma için kullanılır. Ayrıca tatlı kökleri tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Bağırsak ve dalak hastalıkları ve yara tedavilerinde kullanılır. Buharı nezleye iyi gelmektedir. Un Jardin Sur Le Nil Hermes, Cheap& Chic I Love başlıca hasır otu notaları içeren parfümler arasında gelmektedir.

HAVYAR LİMON (FINGER LIME): Avustralya kıyılarında, subtropikal yağmur ormanlarında doğal olarak yetişir. Küçük ağaç veya çalı şeklindedir. Meyveleri 4 il a 8 cm uzunluğunda olup farklı renk ve çeşitleri bulunmaktadır.

Gıda sektöründe popülerliği gittikçe artan limon havyarı, parmak limon veya narenciye havyarı olarak da adlandırılmaktadır. Kabuğu ince olup hoş bir aroması vardır. Aromatik meyvesi kesilip sıkıldığında içindeki havyar tane tane dışarı fırlar. Deniz ürünlerinin yanında bir garnitür olabildiği gibi kokteyl malzemesi olarak da kullanımı bulunmaktadır. Başlıca kullanılan parfümlerin Atkinsons The British Bouquet Limon Havyarı kullanılan parfümlerin başında gelmektedir.

GALBANUM (KASNI OTU):   Suriye, Iran, Afgan dağlarında yetişen sarı renkli, çiçekli otsu bir bitkidir. Kasnı otunun gövdesi çizilerek elde edilen bal mumu kıvamında reçine, kozmetik sanayinde uçucu yağ olarak kullanılmaktadır.

İlaç endüstrisinde spazm çözücü, sarılık giderici, ağrı kesici olarak olarak kullanılan kasnı otu, gıda sanayinde bir çok yiyecek ve içecek içinde kullanılmaktadır. Joy Jean Patou Forever, Bluebell Penhaligon’s kasnı otu notalarının kullanıldığı parfümlere örnektir.

GERANIUM (ITIR ÇİÇEĞİ): Ağır ve tatlı bir aroması olup gül notaları taşır. Parfümlerde genellikle gül notaları yerine kullanılır. Bergamot, mandalina, yasemin ve gül ile birlikte kullanımı başarılı sonuçlar verir. Çiçekleri damıtılarak kullanılır. İlaç endüstrisinde yara iyileştirme, hafızayı geliştirme, canlandırma ve  nefes darlığı tedavisinde etkilidir. Burberry My Burberry, Sel de Vetiver Diffrent Company, Comme des Garcons 8 88 ıtır çiçeği kullanılan parfümler arasına girmektedir.

ISO E SUPER : Parfüm dünyasının harika molekülü olarak tanımlanan Iso E Super doğada referansı olmayan ve laboratuvar ortamında üretilen moleküllerden oluşur. Odunsu, ambersi yumuşak bir kokusu vardır. Ten üzerinde zaman içerisinde değişen ve cilt ısınıza uyum sağlayan bir karakter yapısı bulunmaktadır. Kokusunu önce hissettirir, sonra kaybolur, sonrasında tekrar ortaya çıkabilir.

Özellikle çiçeksi notalar içeren parfümlerin baz notalarında kullanılır. Iso E Super, Creed Aventus, Escentric Molecules 01, Tresor, Terre d’Hermes, Fahrenheit, Declaration by Cartier gibi pek çok ünlü parfüm tarafından kullanılmıştır.

KARA MÜRVER (SAMBUCUS NIGRA) : Hanımeligiller familyasına bağlı olup, taneli ve şifalı bir bitkidir. Terleme çayı, patlangıç, sambucus olarak da bilinir. Beyaz ya da açık pembe renkli ve keskin kokulu küçük çiçekleri şemsiye biçimi oluşturarak açarlar. Çiçekleri olgunlaşınca küçük yuvarlak ve siyah renkli meyvelere dönüşürler.

Kara mürverin çiçekleri uçucu ve sabit yağ içerir. Kozmetik sanayinde ve ilaç sanayinde kullanılır. İdrar söktürücü, balgam söktürücü ve doğal müshildir. Terletme özelliği olup soğuk algınlığı tedavisinde kullanılır.

24 Faubourg Hermes, Eau Fraiche Bvlgari, Un Parfum d’Ailleurs et Fleurs The Different Company, Elderflower & Gooseberry Jo Malone başlıca kara mürver notalarının kullanıldığı parfümler arasında gelmektedir.

KARO KAROUNDE (LEPTACTINA SENEGAMBICA): Batı Afrika, Mali ve Gine’de yetişir. Çiçek yapısı gardenya ve yasemine benzemekle beraber daha odunsu daha baharatlı ve egzotik bir yapısı vardır. L’Artisan Timbuktu, Panthere Cartier ve Pleasures Estée Lauder başlıca karo karounde notaları kullanılan parfümler arasındadır.

KÜÇÜK HİNDİSTAN CEVİZİ (MYRISTICA FRAGRANS) : Muskat ya da hint cevizi olarak da adlandırılan halk arasında bebe cevizi olarak bilinen portakal ağacına benzeyen tropik bir ağaçtır. Küçük hindistan cevizi dense de, hindistan cevizi ile bir ilgisi yoktur. 2-3 cm uzunlukta, cevize benzer tohumları baharat olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bu tohumlar sabit yağ ve uçucu yağ içerir.

Ana vatanı Endonezya’nın Banda Adaları olmakla beraber Karayip, Grenada, Malabar sık yetiştirilen bölgelerdir. 

Baharat olarak yemeklere eklenmekle birlikte iştah açıcı, gaz giderici ve sakinleştirici olarak kullanılmaktadır. İlaç endüstrisinde sinir ve sindirim sistemlerine ilişkin bozukluklar için, öksürük şurubu bileşenleri içerisinde ve diş macunu ürünlerinde kullanılır. Yüksek doz kullanımının tehlikeli sonuçları olabilir. Sersemlik, kusma, mide bulantısı, göğüste baskı, kasılma gibi yan etkiler yapabilir. Sütle beraber alınması halüsinasyon görülmesine yola açar.

Çekirdeği ve içi neredeyse aynı tada sahiptir, ancak etli kısmı daha tatlıdır ve daha yoğun bir tadı bulunmaktadır.

Buharla damıtılması yolu ile elde edilen uçucu yağ, parfümeri ve ilaç endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. CK One Calvien Clein, Black Cashmere Donna Karan, Bleu De Chanel başlıca küçük hindistan cevizi notalarının kullanıldığı parfümler arasına girmektedir.

LADEN : Akdeniz ikliminde yetişen otsu bilgilerdir. Yaprakları yapışkandır. Pembe, beyaz ve sarı renkli çiçekleri vardır. Türkiye’de yabani otlar arasından sıyrılarak yetişmekte olan bu otsu bitki, genellikle orman yangınları sonrası çam ağacı yerine oluşmaktadır. Yapraklarının ve dallarının damıtılması suretiyle elde edilen reçine, sabun, parfüm ve kozmetik endüstrisinde kullanılır. Ayrıca ilaç sanayinde de kullanılmakla birlikte bitki çayı halinde kabızlık söktürücü özelliği bulunmaktadır. Birçok ülkede kullanımı yasaklanan sperm balinasından elde edilen amber yerine kullanılmaktadır. Coco Eau de Parfum Chanel, 212 Men Carolina Herrera, Gucci pour Homme Gucci, Un Jardin Sur Le Nil Hermes başlıca laden notalarının yer aldığı parfümler arasına girmektedir.

LİÇİ :  Ana vatanı Güney Çin olmakla beraber, Filipinler, Endonezya, Havai, Hindistan ve Vietnam yetiştirildiği başlıca bölgelerdir. Tropikal bir meyvedir. Türkiye’de Mersin civarında da yetiştirilmektedir. Liçi ağacı 15-20 metre boyuna ulaşabilen meyvesi 3-4 cm uzunluğunu bulan bir ağaçtır. Dış görünümü çileğe benzemek ile beraber, daha sert ve beyaz bir iç görünümü bulunmaktadır. The One Dolce Gabbana Eau De Parfum, Chanel Coco Mademoseille  Eau de Parfum başlıca liçi notaları kullanılan parfümler arasında gelmektedir.

LİNEER PARFÜM : Geleneksel parfümlerin aksine ilk başta aldığınız kokuyla sonda aldığınız koku aynıdır. Parfüm piramidi sisteminin yerle bir edildiği bu tip lineer parfümler, parfümü koklayan kişiyi üst, orta, alt notalardan geçirmek yerine, tek ve güçlü bir iz bırakmak için tüm notaları bir anda sunarlar.

MAKROSMAT : Koku alma duyusu çok gelişmiş canlıları ifade eder. Tavşanlar, köpekler, som balıkları bu türün örneklerine girer.

MİKROSMAT : Koku alma duyusu olan ancak kötü bir burnu ifade eden canlıları ifade eder. İnsanlar bu gruba girmektedir.

MİSK : Misk, baz notaların içinde yaygın olarak kullanılan aromatik çekici, çok sayıda parfümün temel bileşenidir. Himalayalar’ da yaşayan erkek misk geyiğinin karın derisinin altındaki salgı bezinden salgılanan misk, afrodizyak ve kas gevşetici olarak da kullanılır. Ceylan dışında, Afrika’da yaşayan misk kedisinin dışkısından da elde edilebilen keskin kokulu güçlü bir sabitleyicidir. Asya kıtasında ise bir tür keçiden üretilen misk, en yaygın ve bol miktarda üretilen cinsidir. Misk kokusu, diğer kokular içinden hemen ayırt edilebilen, sıcak ve güçlü bir sabitleyicidir. Ham halinin ağır bir kokusu olan misk, bugün sentetik olarak da üretilen Orta Doğu ve İslam kültürünce yoğun kullanılan, bir çok parfüme eşlik eden bir kokudur.

MÜGE ÇİÇEĞİ (CONVALLARIA MAJALIS) : Zambakgiller familyasına ait olan Müge Çiçeği, Kuzey yarım kürenin ılıman iklimlerinde yaygındır. İlkbaharda 15-20 cm’e kadar uzayan geniş yapraklar verir.Yaprakların arasından aynı dal üzerinden sıralanmış çan biçiminde sarkan küçük beyaz çiçekler açarlar. Çok güzel kokusu olan müge çiçeği parfümeride yaygınlıkla kullanılmaktadır. İnci Çiçeği ( Lilly of the Valley ) olarak da adlandırılan bu çiçekler bir çok kraliyet düğününde prenseslerin gelin buketi  olmuştur. İyi şans getirdiğine inanılan bu güzel kokulu çiçekler, Jacky Kennedy, Audrey Hepburn, Grace Kelly, Prenses Diana ve Kate Middleton gibi önemli isimlerin gelin buketi tercihi olmuştur. Idylle Guerlain, Angel Thierry Mugler başlıca müge çiçeği kullanılan parfümlerdir.

ORYANTAL: Vanilya, amber gibi tatlı kokular grubuna giren, aynı zamanda da asilbent ve balzamik gibi keskin notalar içeren koku grubunun büyük ve önemli bir kategorisidir. Bu kokular içerdikleri tütsü ve baharatlar nedeniyle Uzak doğudan gelen kokular ile ilişkilendirilir. Sıklıkla vanilya, amber, tütsü ve baharat notaları ile birlikte kullanılır.

ORTA NOTA : Orta notalar parfüm piramidinin kokuyu kategorize etmekte referans alacağı en önemli katmanıdır. Parfümü sıktığınız 10 ila 30 dakika arasında, açılış notaları etkisini kaybettiğinde, parfümün “kalp notası” olarak da adlandırabileceğimiz orta notalar ortaya çıkar. Sıklıkla çiçek ve meyve notalarının bileşiminden oluşmakla birlikte kokuyu güçlendirecek ve alt notalara yumuşak zemin hazırlayacak tatlı baharat ve hindistan cevizi gibi esanslarla kullanılabilmektedir. Sıkça kullanılan orta notalara örnek olarak acı portakal çiçeği, yasemin, sardunya çiçeği, ylang ylang, limon, lavanta, hindistan cevizi ve kişniş esanslarını sıralayabiliriz.

OSMANTHUS : Zeytingiller ailesinden gelen osmanthus, yaprak dökmeyen, dört mevsim yeşil kalabilen sık ve sert yapraklı bir bitkidir. Boyları 4 ila 5 metreyi bulabilmektedir. Yaprakları, beyaz çiçeklerini saklayacak kadar sık ve çoktur. Yaz sonuna doğru çiçek açar ve güneş alan yerlerde yetişirler. Uzaktan bile varlığını hissettirebilen, şeftali ve vanilya kokularının karışımını andıran yoğun ve muhteşem kokuları vardır. Sarı çiçekli olan türü, Uzak Doğu’ da aromatik çay ve içeceklerde kullanılır. Osmanthus notası içeren parfümlere örnek olarak L’Agent Agent Provocateur ‘u verebiliriz.

OUD : Hindistan’ın ünlü çay üretim bölgesi Assam’da keşfedilen Oud, Agar ya da Aquilaria olarak bilinen ağacın küflenmesiyle ortaya çıkan muhteşem kokulu, koyu renkli reçinedir. Şekerli, odunsu, aromatik bir yapısı olan oud, nadir bulunması nedeniyle dünyanın en pahalı reçinesidir. Daha çok doğuya ait bu koku, Japonların dini ritüellerinin en önemli tütsü malzemesi olarak yerini almaktadır. Zara Oud Zara, Oud Obsolu Cartier, Wonderoud Comme Des Garcons, Miu Miu Eau De Parfum  başlıca oud notalarının kullanıldığı parfümler arasında yer almaktadır.

PAÇULİ : Endonezya ve Malezya’da vahşi bölgelerde yetişen bu bitkinin yapraklarından elde edilen, doğal bir bileşendir. Bitkinin kurutulmuş yaprakları paçuli esansının elde edilmesi için buharla  damıtılır. Çok yoğun, yumuşak topraksı bir kokusu vardır ve parfümcülükte doğru ölçü ile kullanıldığında farklı ve doğal bir etki bırakır, aşırı kullanılması kokuyu ağırlaştırabilir. Bir çok kaliteli parfümde kullanılmaktadır. Paçuli yılan ısırıklarında panzehir olarak kullanılmakta olan çok değerli bir bileşendir. Pleasures Estee Lauder, Idylle Guerlain, Comme des Garcons 8 88, Agent Provocateur Maitresse başlıca paçuli notalarının yer aldığı parfümler arasına girmektedir.

PERİLLA : Japonca adıyla “shiso” olarak da tanınan perilla, nane ailesinden gelen kırmızı veya yeşil renkte bir bitkidir.  Kırmızı perillanın anasona benzer bir kokusu olup yeşil perillaya göre daha az baharatlıdır. Tadı tarçını andırır. Mineraller, vitamin, kalsiyum ve demir bakımından zengin olan perilla yaprakları, gastronomide önemli bir kullanım alanı bulmaktadır. Yeşil perilla yaprakları suşi yapımında kullanılırken, sashimi yanında servis de edilir. Kırrmızı perilla ise turşu yapımında kullanılmaktadır.

Yaprak ve tohumları ilaç endüstrisinde kullanılmaktadır. Perilla yağı omega 3 yönünden zengindir. Perilla yağı, alerji tedavilerinde, astım ve kas spazmlarında kullanılmaktadır.

Kokusuyla parfümlere de eşlik eden perillanın kullanıldığı parfümler arasında Mandarino di Amalfi Tom Ford, De Bachmakov The Different Company gelmektedir.

SABİTLEYİCİLER: Sabitleyiciler, kokulu uçucu yağları dengeleyen, parfüm içerisindeki bileşenleri birbirine bağlayan son derece güçlü bileşenlerdir. Parfüm kokusunun bozulmadan, içerdiği notaların yavaş yavaş uçmasını sağlar. Balsamlar, reçineler en yoğun kullanılan sabitleyicilerdendir.

ROSE DAMESCANA: Kelime anlamı olarak Şam Gülü anlamına gelen Rose Damascana, Bulgar Gülü ve Isparta Gül, Mayıs Gülü ve Yağ Gülü olarak da bilinmektedir. Bol ışıklı, ilkbahar aylarında kurak, don ve kırağı olmayan iklim bölgelerinden hoşlanır. Killi ve kireçli toprakları sevmez. Hafif kumlu topraklar gül üretimi için en uygun topraklardır. 

Ülkemize 1800 ‘lü yıllardan sonra Bulgaristan’tan getirildiği bilinmekte ise de bin asıra yakın bir zamandır farklı coğrafyalarda tıp, güzellik, gıda, gül yağı, gül suyu, gül ekstratı ve macunu olarak farklı kullanım alanları ile karşımıza çıkmaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar Rose Damescana çiçeklerinin beyin fonksiyonları üzerinde önemli bir etkisi olduğunu, alzheimer ve demans hastalarında hafızayı güçlendirici etkisi olduğunu ve aynı zamanda afrodizyak etkisi olduğunu göstermiştir. Başlıca gül içeren parfümler arasında, Miss Dior Blooming Bouquet, Kashan Rose The Different Company, Insolence Guerlain Eau de Parfum , Jo Malone London Red Roses Cologne gelmektedir.

SÜSEN (İRİS): Bahar aylarında hoş kokulu çiçekler açan süsen köklerinin kurutulup sıcak bir ortamda bir kaç yıl saklanması halinde, yumuşak bir koku yayan yağa dönüşür. Köklerinden elde edilen yağ, kıymetli bir parfüm malzemesidir. Süsen menekşe kokusunu hatırlatan kokusu ile güçlü bir sabitleyicidir. Maruz kaldığı işleme göre hafif bir menekşe kokusu izi taşıyan ağacımsı bir koku da elde edilebilen soğanlı bir bitkidir. Chanel Chance koleksiyonu, Eau Sauvage eau de Toilette, Joy Forever Jean Patou, Chanel N°5 Parfume , N°5 L’eau Chanel başlıca süsen notaları yer alan parfümler arasına girmektedir.

ŞİPRE :Temel notaları paçuli, misk, meşe yosunudur. Kalıcılıkları yoğundur. Alt notalarda hakim olan şipre genelde üst kokularda yer alan turunç, odunsu ve çiçek notaları ile birlikte kullanılır.

Adını Cyprus ( Kıbrıs) ‘ın fransızca telaffuzundan alan odunsu, yosun ve toprak kokuları içeren bu türe, French Lover Frederic Malle ve Femme Rochas‘ ı örnek verebiliriz.

TONKA FASULYESİ : Güney Amerika kökenli tonka ağacı fasulyesinin tohumlarından elde edilen bu güçlü yağ, parfümlerde, sabun ve aromatik tütün üretiminde kullanılır. Parfüme oryantal bir hava verir. Parfümlere baz nota olduğu gibi, Fransız mutfağının tatlılarına ve yemeklerine eşsiz aromalar katar. Parfümeride bu denli kullanılmasının nedeni vanilyaya ikame bir madde olarak kullanılabilmesidir. Vanilya aromasını veren kumarin molekülü aynı zamanda kanın pıhtılaşmasını engelleyen bir özellik içerdiğinden fazla tüketilmesi kalp krizine neden olabilmektedir. Bu nedenle bazı ülkelerde kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir. Oh Lola Marc Jacobs Eau de Parfum, Angel Thierry Mugler, Chanel Coco Noir başlıca tonka fasulyesi kullanılan parfümler arasına girmektedir.

TRÜF MANTARI: Genellikle meşe ağacı köklerinde toprağın 5 cm ila 20 cm derinliğinde yetişen kokulu bir mantar türüdür. Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika’da bulunur. Fransa ve İtalya dünya rezervinin neredeyse tamamına sahiptir. Nadir bulunan bir mantar olduğu için oldukça pahalıdır. Beyaz mantar en kıymetli olan türüdür. Özel yetiştirilmiş köpekler veya özellikle dişi domuzlarla aranır. Erkek domuz salyasının kokusu ile trüf mantarı kokusu arasındaki benzerlik dişi domuzun uyarılmasına ve trüf mantarının yerinin kolaylıkla tespit edilmesine neden olur.

Özellikle Fransız ve İtalyan mutfaklarında sıklıkla kullanılan bir mantar çeşididir. Yemeklerin üzerine rendelenerek çiğ olarak servis edilir. Mutfağın elması veya kara elmas olarak da adlandırılan trüf mantarının yağı ve esansı da oldukça pahalı bir maddedir.

Başlıca trüf mantarı notalarının kullanıldığı parfümler arasında Tom Ford Black Orchid, Valentina Valentino Eau de Parfum gelmektedir.

ÜST NOTA : Açılış notaları olarak da adlandırılan bu üst notalar, tüm notalar arasında en hafif olanıdır. Kokuyu ilk sıktığımız an , havayla temas anında ortaya yayılan, koku hakkında ilk fikri veren ilk katmandır. Etkisi en çabuk azalan katman olmasına rağmen, kokuya dair ilk izlenimi yaratarak sizi cezbeder ve kalp notalara yumuşak bir geçiş yapmanıza zemin hazırlar. Uçuculuğu fazla olan küçük moleküllü kimyasallardan oluşmaktadır. Turunçgil, yeşil notalar, hafif meyveli notalar ve çiçeksi notalar çabuk buharlaşmaları sebebiyle üst nota bileşenlerinde sıklıkla kullanılırlar.

VANİLYA: Orkide familyasından gelen vanilya, Meksika, Karayip Adaları, Komor Adaları, Endonezya, Tahiti, Madagaskar’da yetiştirilen tropikal, reçinemsi ve sakızımsı bir bitkidir. Vanilya, sıcak ve tatlı notalarıyla, sadece oryantal kokuların değil, bir çok parfümün baz notalarında önemli sabitleyici görevi taşırlar. Diğer sabitleyicilerden farklı olarak parfüme ekstra bir yumuşaklık katar. Fazla işçilik gerektiren bir bitkidir, ilk ürününü yaklaşık 3 yıl kadar sonra vermektedir. Meyve koparıldıktan sonra güneşte kurutulur. Vanilya esansı elde etmek için, vanilyanın tomurcukları çiçek açmadan hemen önce toplanır ve güneşte kurutulur. Bir kaç ay boyunca da dinlenmeye bırakılır. Safrandan sonra en pahalı bitkidir. Oh Lola Marc Jacobs Eau de Parfum, J`adore Christian Dior Eau De Parfum, Shalimar Guerlain başlıca vanilya içeren parfümler arasında gelmektedir.

VETİVER (KABE SAMANI): Doğu Asya’ya ait bu bitki, Haiti, Hindistan ve  Sri Lanka’da  yetişen tropikal bir bitkidir. Vetiverin kokulu köklerinin buharla damıtılması ile elde edilir. Daha çok niş parfümlerde ve erkek kokularında tercih edilir. Özellikle yeşil nota temalı parfümlerin orta ve alt notalarına keskin bir odunsuluk veren çok güçlü ve etkili bir kokudur. Uçucu bileşenler için güçlü bir sabitleyicidir. Vetiverin güçlü bir gevşetici etkisi vardır. Sel De Vetiver The Different Company, Timbuktu L`Artisan Parfumeur, Chanel Chance Eau Fraiche başlıca vetiver notalarının yer aldığı parfümler arasına girmektedir.

YALANCI VANİLYA ÇİÇEĞİ (HELIOTROPE): Vanilya bitkisi ile hiçbir ilgisi olmayan ancak kokusu nedeniyle yalancı vanilya çiçeği olarak adlandırılan sıcak ve ılıman iklimlerde yetişen tropikal bir bitkidir. Ana vatanı Peru’dur. Latince adından dolayı Güneş çiçeği; güneşli bölgeleri sevmesi nedeniyle kedi otu diye de anılır. Ay çiçeği gibi güneşi takip eder ve çiçekleri güneşe dönük olur. Genel olarak mor renkli, vanilya kokulu çiçekler açarlar. Çiçekleri uzun ömürlüdür. Nadir de olsa beyaz, sarı ve leylak renginde çiçekler açan türleri de bulunmaktadır. Bahçede ve saksıda yetiştirilebilen yalancı vanilya, genellikle kısa bodur bir çiçek türüdür. Love Chloe Eau De Parfum, Bvlgari Pour Femme başlıca yalancı vanilya çiçeği notalar içeren parfümler içindedir.

YLANG YLANG (CANANGA ODORATA): Ylang ylang esansı ağacı Filipinler’e özgü Cananga Odorata ağacının kokulu filizlerinden, haftada bir defa sabahları erken saatlerde toplanan çiçeklerin buharda damıtılmasıyla elde edilir. Komor adaları ve Madagaskar’da da yetiştirilir. Özellikle çiçekli ve oryantal kokularla birlikte kullanılır. Baş döndürücü, tatlı kokusuyla parfüm üretiminde sıklıkla karşılaşılan bir bileşendir. Aroma terapi ve sabun üretiminde de tercih edilen kokuların başında gelmektedir. Chanel Coco Mademoiselle, L’Instant de Guerlain başlıca ylang ylang içeren parfümler arasına girmektedir.

YILDIZ ANASON  (ILLICIYM VERUM):   Anason tadını veren anethol içeriği nedeniyle anason ile aynı etkilere sahiptir. Daha ucuz olması nedeniyle yaygın olarak anasonun yerine kullanılmaktadır. Yıldız biçiminde meyveleri bulunmaktadır. Ana vatanı Çin’dir.

Olgunlaşmadan önce toplanan kokulu meyveleri, güneş görmeyen bir ortama serilerek kurutulur. Uzak doğu mutfağında ve uçucu yağ yapımında yaygın kullanıma sahiptir. Armani Code Giorgio Armani yıldız anason notalarının kullanıldığı başlıca parfümlerin başında gelmektedir.

Yıldız anasonun meyveleri safra kesesi hastalıklarında ve karaciğer yetmezliğinde ilaç tedavisi görevi üstlenir. Öksürük, hazımsızlık tedavisinde ilaç olarak kullanılır.

YUZU (CITRUS ICHANGENSIS) :  Pürüzlü bir görüntüye sahip olmakla birlikte greyfurta benzeyen, ekşi mandalina ve narenciye arası bir uzak doğu bitkisidir. Sarı veya yeşil meyveleri bulunmaktadır. Aromatik yuzu meyveleri greyfurt boyutuna kadar büyüyebilmektedir. Japon Limonu olarak da adlandırılan yuzu meyvesi uzak doğu mutfaklarında kokulu kabuğu rendelenerek et ve balik yemeklerinde sıklıkla kullanılmakta. L’Eau d’Issey Pour Homme Issey Miyake, Vera Wang for Men Vera Wang, Fatale Pink Agent Provocateur başlıca yuzu notaları içeren parfümler arasındadır.